Bugünkü hutbenin konusu Lokman Suresi’ndeki iki ayet ile ilgili. Lokman Suresi Kur’an’da 31. Suredir. Ve bu iki ayet Lokman Suresi’nde çok bilinen ayetlerdir. Lokman bölümü olarak bilinir. Bu bölüm oğluna tavsiye veren Lokman adındaki babaya ayrılmıştır. İlk önce bununla ilgili birkaç şey söylemek istiyorum. Bazen Allah, Kur’an’da insanların ismini söylememeyi seçer. Örneğin, Yasin Suresi’nde Allah bir kavme gelen 3 peygamberden bahseder ve biz hiçbirinin ismini bilmeyiz. Allah sadece, onları gönderdiğini, مورسلين, onların peygambelerden olduğunu söyler.
(Yasin, 14) فَعَزَّزْنَا بِثَالِثٍ önce ikisi gönderildi daha sonra üçüncüsü gönderildi. Hiçbirinin ismi bilinmiyor ve birisi onlara yardıma geliyor, onun da ismi bilinmiyor. Musa (a.s.) yolculuğa çıkmıştı çünkü Allah ona başka birinden bir şeyler öğrenmesini emretmişti. Kur’an dışındaki rivayetler isminin Hazir veya Hızır olduğunu söyler. Fakat Kur’an bize ismini hiç söylemez. Kur’an sadece, (Kehf, 65 ) عَبْدًا مِّنْ عِبَادِنَا, der. Kullarımızdan bir kul. Bazen, Allah bize isim söylememeyi tercih eder. Önceki peygamberlerden birçok haberci var. Örneğin, Beni İsrail’e dahil olanlarda إِذْ قَالُواْ لِنَبِيٍّ لَّهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا (Bakara, 246) İsrailoğulları, peygamberlerine “Bize kral tayin et” diyorlar. İncil’de Şemvil veya Şamuel hakkında konuşuyorlar. Fakat Kur’an isim vermiyor. Yani Allah bazen isim vermemeyi bazen de vermeyi seçiyor. Neredeyse bütün alimlerimizin icmasıyla Lokman bir peygamber değil. Buna rağmen ismi geçiyor. Burada önemli olan ilk şey Allah’ın ismini vermeyi seçmesi, kişiye verilen özel bir onurdur. Peygamberimiz (sav)’in sahabelerinin isminin geçmesi için birçok fırsat vardı. Onlarla konuştu, onlara hitap etti, olaylar oldu Allah hiçbirinin ismini söylemedi. Ebu Bekir es-Sıddık’ın ismi verilmedi.
Allah sadece (Tevbe,40) إِذْ يَقُولُ لِصَاحِبِهِ لاَ تَحْزَنْ dedi. Allah sadece, “Arkadaşına ‘üzülme’ dediğinde…(Tevbe,40)” dedi. “Ebu Bekir’e ‘üzülme’ dediğinde…” demedi. Yani birisinin özellikle isminin geçmesi, Allah’ın ona bahşettiği özel bir şey ve bu onur Kur’an’da Lokman (r.a.)’a verilmiş. Bunun altını çizerek aynı zamanda şu gerçeğe dikkat çekmek istiyorum. Allah böylelikle bize bu bölümü hafife almamamızı öğretiyor. Bunlar hiçbir tarihçinin kayıt alamadığı tarihten anlar. Bu bölüm, bir baba ve oğul arasındaki konuşmayı içerir. Büyük olasılıkla, evlerinde özel olarak gerçekleşti ya da yolculuk yaparken ya da beraber bir iş yaparken Etraflarında kimse yoktu, kayıt cihazları yoktu. Kimse bu konuşmayı belgelemiyordu, tek belgeleyen Allah’tı. Kaç milyarlarca, trilyonlarca kez ebeveynler çocuklarıyla konuşur. Bu her gün olan bir şey, hayatımızın bir parçası ve yine de bu konuşma o kadar önemli ki, Allah, kıyamet gününe kadar hidayet rehberi olacak bu kitapta olması gerektiğine karar veriyor. Bu küçük konuşma parçası bulunmalı. Yani bu önemli bir olay ki Allah başka türlü tanıyamayacağımız birisini ünlü yaptı ve Allah bu konuşmayı zamansız olarak vurguladı aksi takdirde haberimiz olamazdı. Hiçbir zaman onunla oğlu arasında geçen konuşmadan haberimiz olmazdı. Kur’an çalışırken, Kur’an’da ki bir şeylere yaklaşırken, öncelikle bir adım geri gitmeli ve Allah’ın bizim için ne yaptığının kıymetini bilmeliyiz.
(Bakara, 239) عَلَّمَكُم مَّا لَمْ تَكُونُواْ تَعْلَمُونَ
Kendi başına asla bilemeyeceğin şeyleri öğretir.
O’nun hikmeti dışında bu bilgiye ulaşmanın hiçbir yolu yoktur. Allah’ın Lokman ile ilgili dedikleriyle başlayalım.
