Dün akşam ezanıyla birlikte, üç aylar olarak bilinen “Recep, Şaban, Ramazan” aylarının ilk ayı olan Recep ayı başladı.
Recep ayı, hicrî ayların yedincisidir. Sözlükte “korkmak; saygı duymak, tâzim göstermek” anlamlarına gelen recb kökünden türeyen receb kelimesi saygı duyulan ve savaşmanın haram kabul edildiği dört aydan birinin adı olup dinî gelenekte önemli yeri olan üç ayların ilkidir. Hicrî ayların sekizincisi olan Şâban ayı ise, sözlükte “dağılmak, gruplara ayrılmak” anlamındaki şa‘b kökünden türemektedir. Üç ayların ikinci olan Şâban ayı, Recep ayından sonra, Ramazan ayından önce gelmektedir.
Enes b. Malik’ten rivayet edildiğine göre, Recep ayı girdiğinde Rasulullah (s.a.v) şöyle derdi:
“اَللّهُمَّ بَارِكْ لَنَا فيِ رَجَبٍ وَ شَعْبَانَ وَ بَلِّغْنَا رَمَضَان”
“Allahım! Recep ve Şaban’ı bize mübarek kıl ve bizi Ramazan ayına ulaştır.” (Taberânî, el-Muʿcemü’l-evsaṭ, IV, 189; Ebû Nuaym, VI, 269; Müsned, 1/259).
Kaynaklarda Recep ve Şâban ayına mahsus ibadetlere dair çok sayıda rivayet yer almaktadır. Ancak hadis âlimleri bunların büyük çoğunluğunun uydurma, önemli bir kısmının da zayıf olduğunu bildirmiştir. Bu ayda yapılan bazı ibadet ve uygulamalar da âlimler arasında tartışma konusu olmuştur. Recep ayına mahsus ibadetler içinde en çok tartışılanı bu ayda oruç tutma meselesidir. Belirli günler dışında her zaman nâfile oruç tutulması mümkündür; ancak fazileti hakkında hadis bulunan ya da belirli zamanlarda tutulması tavsiye edilen nâfile oruçlar arasında üç aylar orucu mevcut değildir. Haram aylarda ise oruç tutmayı tavsiye eden genel bazı hadisler bulunmaktadır. Nitekim Rasulullah (s.a.v.) şöyle dediği rivayet edilir: “Haram aylarda bazen oruç tut, bazen terk et.” (Ebu Davud, Sıyam, 54). Recep ayı da haram aylardan birisi olması sebebiyle bu ayda oruç başta olmak üzere sâlih amellerin diğer zamanlara göre daha faziletli olduğunu söyleyebiliriz. Yine Recep ayının ilk gecesinde yapılan duanın reddolunmayacağı yönündeki kanaat ilk dönemden itibaren mevcuttur.
Abdullah b. Ömer’in (r.a) şöyle dediği rivayet edilir: “Şu beş gecede yapılan dua reddedilmez:
1) (Perşembeyi Cumaya bağlayan) Cuma gecesi.
2) Recep ayının ilk gecesi.
3) Şaban ayının ortasındaki (Berat) gecesi.
4-5) İki bayram (öncesindeki arefe) gecesi.” (Abdürrezzak, Musannef, IV, 317 (No. 7927)
Bununla birlikte Rasulullah (s.a.v) Ramazan dışındaki en faziletli orucun Şâban’da tutulan oruç olduğunu ifade etmiştir (Tirmizî, “Zekât”, 28).
Recep ve şaban ayları, Ramazan ayına hazırlık ayları olarak değerlendirilmelidir. Mağfiret ve rahmet kapılarının açıldığı, müjdeyle dolu Ramazan ayına yalnızca iki ay kaldı. Bu mübarek aya en güzel şekilde hazırlanmak, onu en güzel şekilde değerlendirmemize de vesile olur. O zaman bu iki mübarek ayı da hayırla sâlih amellerle geçirmeye niyet etmeye ne dersin?
Neler Yapabiliriz?
Bir Müslümanın üç ayları en güzel değerlendirme yol ve yöntemi, din konusunda sahih ilim (Kuran ve sünnet) ve sâlih ameldir.
– Günahlardan tevbe et, temiz bir sayfa için dua et.
– Namazlarını düzene sok! 5 vakit namazı, sünnetleriyle birlikte kıl.
– Nafile oruçlarını arttır. Her hicrî ayın 13, 14 ve 15. günlerinin (Eyyâm-ı biyd) oruçlu geçirilmesi Rasulullah’tan (s.a.v) bize tavsiye edilmiştir. Rasulullah (s.a.v) “Kim her aydan üç gün oruç tutarsa ömür boyu oruç tutmuş gibi olur.” sözleriyle bu orucun tutulmasını teşvik etmiştir (Tirmizi, Savm, 54). Her hicrî ayda ortak olan bir de pazartesi ve perşembe günleri oruçları vardır. Ebu Hureyre’den (r.a) rivayet edildiğine göre Rasulullah (s.a.v) şöyle buyurdu: “Pazartesi ve perşembe günleri ameller Allah’a arz olunur. Ben, oruçluyken amellerimin arz olunmasını isterim” (Tirmizî, Savm 44).
– Gıybetten, boş ve faydasız sözlerden uzak kal!
– Sabah ve akşam zikirlerini yapmayı unutma.
– Her gün en az bir sayfa Kur’an oku. Bu aylarda Kur’an ve sünnet ile içli dışlı olmalı, bilgimizi ve amelimizi arttırmak için gayret göstermeliyiz. Kuran okumalarımızı ve ezberleri arttırmalıyız. Eğer bilmiyorsak Kur’an öğrenmeye gayret etmeliyiz. Kur’an’ı, bir tefsirden, hiç değilse açıklamalı bir mealden baştan sona okumaya gayret gösterilmeliyiz. Yine Allah Rasûlü’nün (s.a.v) hayatını anlatan bir eseri baştan sona okumalı, O’nun (s.a.v) sünnetini ortaya koyan bir eseri baştan sona okumalıyız.
– Sadakayı arttır.
– Helallik al.
– Son olarak da Recep ve Şaban’ın bereketli geçmesi için dua edilmelidir.
