Hava yolculuğu ve otomobiller üretilmeden önce kutsal topraklara yolculuk çok zaman alıyordu, yorucuydu ve zahmetliydi. Hicaz tren yolu bunu değiştirmek üzere tasarlanmıştı. Şam ve Mekke arasında olup Osmanlı demiryolu ağına bağlanıyordu, böylece hacılar ve yolculara Osmanlı’nın başkenti İstanbul’dan Mekke’ye uzanan bir yolculuğu mümkün kılıyordu. Bu tren yolu, yolculuğu hatrı sayılır şekilde kısaltıyor ve hacılara kolaylık ve rahatlık sağlıyordu. Uzmanlar İstanbul’dan Mekke’ye yolculuğun sadece 5 gün süreceğini tahmin ediyorlardı.
Bu, Ümmeti ayırmak için çabalayan ülkeler tarafından sınırlar yeniden çizilmeden önceki günlere denk gelmektedir. O günlerde vize ve pasaport gerekmiyordu ve vatandaşlar serbestçe yolculuk yapabiliyorlardı.
Tren yolu ayrıca imparatorluğu askeri anlamda güçlendirmek ve Arap yarımadasının üzerindeki kontrolünü kuvvetlendirmek üzere tasarlanmıştı. Düşmanlar herhangi bir saldırıya giriştiklerinide askerler iki kutsal mabede çok kısa zaman içinde ulaşabiliyorlardı.
Aşağıdaki harita Şam’dan Mekke’ye planlanan rotayı gösteriyor:
Bu harita Hicaz tren yolunun daha geniş olan Osmanlı demiryolu ağına bağlantısını gösteriyor:
Sultan 2. Abdulhamid tarafından vazifelendirilerek, tren yolu çalışmaları 1900’de başlatıldı ve Eylül 1908’de Medine’ye ulaştırıldı.
Aşağıdaki fotoğraf tren yolu istasyonunun Medine’deki açılışında çekilmiştir:
İstasyon şu anda müze olarak kullanılmaktadır:
Tren yolu, ilk durağı Şam olmak üzere hac vazifesini yapmak üzere yola çıkan hacılar, hükümet yetkilileri, tüccarlar ve genel halk kullanımına resmi olarak 1913’te açılmıştır.
Hacılar vagonun arkasında çay için su kaynatıyor:
Hicaz tren yolunda bir trenini kabininin içi:
Treni kullanmakta olan bazı yolcular:
Şam, Amman, Hayfa ve Kudüs gibi büyük şehirlere de istasyon inşa edilmiştir.
Amman (Ürdün)’deki Hicaz tren yolu istasyonu.
Şam (Suriye)’deki Hicaz tren yolu istasyonu.
Hayfa (Filistin)’deki Hicaz tren yolu istasyonu.
Ne yazık ki, 1. Dünya Savaşının başlamasıyla Hicaz tren yolu ağı asla tamamlanamadı ve Mekke’ye ulaşamadı.
Arap ayaklanması sırasında İngilizlerle müttefik olan Araplar tarafından bazı kısımları Osmanlının birliklerinin takviye göndermesini engelleme amacıyla bombalandı. Bu olay, “Arabistanlı Lawrence” filminde yeniden canlandırılmıştır.
Arap isyancıları Faysal bin Hüseyin (sonradan İngilizlerin başa geçirmesiyle Irak Kralı denmiştir) önderliğinde demiryolunu bombalamak üzere yola çıktıklarında
Tren yolu rayları Arap çöllerinde bulunabiliyor:
Tren parçalarına da rastlanabiliyor:
Müteakiben Osmanlı düşmüş ve tren yolu faaliyetleri durdurulmuştur.
Ne yazık ki, hacılara rahatlık olarak tasarlanan bu azami plan tahrip edilmiştir. Belki de Hicaz tren yolu bir gün yeniden canlandırılır, ve yeniden Ümmeti o bölgede bir araya getirir.
İlmfeed sitesinden alınarak Genç Müslümanlar ekibi tarafından Türkçe’ye tercüme edilmiştir.
Site eklemesi: 2013 yılında Suud-i Arabistan ziyaretimizde bu istasyonun hem Medine hem de Medain Salih bölgesindeki uzantılarını görme fırsatımız oldu. Onlardan birkaç kare:
Aff aff osmanlım sen olsan tekrar ne güzel olurdu 🙂